16 listopada 1940 Niemcy odizolowali obszar getta warszawskiego

Handel uliczny w warszawskim gettcie w 1941 (zbiory Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku)

Niemcy rozpoczęli przygotowania do odizolowania obszaru getta warszawskiego  na długo przed 16 listopada 1940 roku. Już od października 1939 roku trwały prześladowania ludności żydowskiej w formie szykan, bicia czy obcinania bród. 

W kolejnych miesiącach coraz bardziej uwidaczniała się antysemicka polityka. Władze okupacyjne nie ogłaszały publicznie zamiaru utworzenia getta. Od 23 do 29 marca 1940 roku miały miejsce upozorowane przez niemieckiego okupanta zamieszki antyżydowskie. Niedługo później – 1 kwietnia Rada Żydowska (Judenrat) otrzymała polecenie utworzenia obszaru zagrożonego tyfusem. Z uwagi na rzekomą troskę o bezpieczeństwo Żydów rozpoczęto budowę murów wokół dzielnicy żydowskiej.

Budowa murów, którą prowadził Judenrat zakończyła się w czerwcu 1940 roku. Ustawiono przy tym tablice wskazujące, iż jest to „obszar zagrożony epidemią”. Jednocześnie pomimo budowy murów prowadzono także prace nad utworzeniem stałej komunikacji tramwajowej w granicach dzielnicy żydowskiej. Ponadto oznakowano specjalnie tramwaje dla Żydów, by stosować politykę segregacji rasowej oraz utrudniać ludności żydowskiej przedostawanie się do pozostałych dzielnic.    

Na początku października utworzono formalnie getto warszawskie – w związku z tym przesiedlono 113 tyś Polaków i 138 tyś Żydów. Zamknięcie obszaru getta oznaczało ulokowanie na jego obszarze blisko 400 tyś ludności żydowskiej. Efektem tego stało się przeludnienie oraz wszechobecny tłok na ulicach. Przestrzeń getta wypełniona była handlarzami, uchodźcami i żebrakami. Poruszanie się wzdłuż ulic wymagało zejścia z chodników na równie zatłoczone drogi. Warunki życia wyniszczały nie tylko pod względem fizycznym, ale również psychicznym z uwagi na egzystencję w więziennych warunkach. 

Prezentowane fotografie ze zbiorów Muzeum II Wojny Światowej pokazują urywki z życia codziennego warszawskiego getta, w tym sytuację dzieci, których los i cierpienie jest jednym z najbardziej znanych obrazów istnienia getta warszawskiego.